-
1 уртача
1. прил.1) сре́днийуртача яшьтәге кеше — челове́к сре́дних лет
уртача буйлы кеше — челове́к сре́днего ро́ста
уртача зурлык — сре́дняя величина́
уртача калынлыктагы такта — доска́ сре́дней толщины́
уртача тизлек — сре́дняя ско́рость
айлык уртача температура — среднеме́сячная температу́ра
2) сре́дний; посре́дственный, удовлетвори́тельныйуртача сәләт — сре́дние спосо́бности
уртача бәя — сре́дняя цена́
3) уме́ренныйуртача һава — уме́ренный кли́мат
2. нареч.уртача эсселек — уме́ренная жара́
1) сре́дне, посре́дственноуртача уку — учи́ться посре́дственно
2) в сре́днем; на круггектардан уртача утыз центнер ашлык җыю — собира́ть с гекта́ра в сре́днем по три́дцать це́нтнеров зерна́
көнгә уртача ун километр йөгерү — бе́гать в день в сре́днем по де́сять киломе́тров
3) в знач. сущ. оце́нка "посре́дственно"диктанттан уртача алу — получи́ть "посре́дственно"
•- уртачадан түбән -
2 озын
1. прил.1)а) в разн. знач. дли́нный, до́лгийозын юл үтү — прое́хать дли́нный путь
озын исемлек — дли́нный спи́сок
озын чәч — дли́нные во́лосы
озын керфекләр — дли́нные ресни́цы
озын җиң — дли́нный рука́в
озын арага йөгерү — бежа́ть (бег) на дли́нные диста́нции
б) длиннопо́лый, долгопо́лый ( об одежде)см. тж. озын итәклеозын халат — длиннопо́лый хала́т
озын күлмәктән — в долгопо́лом пла́тье
2) дли́нный, высо́кий ( о росте)см. тж. буйчанозын кеше — высо́кий челове́к
озын булып үсү — расти́ (высо́ким)
3) в сочет. со словами на -лыа) с дли́нным, дли́нноозын канатлы — с дли́нными кры́льями, длиннокры́лый
озын мөгезле — с дли́нными рога́ми, длинноро́гий
озын мыеклы — с дли́нными уса́ми, длинноу́сый
озын муенлы — с дли́нной ше́ей, длинноше́ий
б) высоко-, длинно-озын кәүсәле нарат — высокоство́льная сосна́
озын сабаклы үсемлек — длинносте́бельное расте́ние
4) дли́нный, дли́тельный, до́лгий, продолжи́тельный (день, перерыв, рассказ и т. п.)кышкы озын кичләр — до́лгие зи́мние вечера́
озын тормыш юлы үтү — пройти́ до́лгий жи́зненный путь
озын маҗаралар соңында — по́сле дли́тельных приключе́ний
5) протя́жный2. нареч.озын көй — протя́жная пе́сня
1) дли́ннохат бик озын язылган — письмо́ напи́сано о́чень дли́нно
2) дли́нно, до́лго, простра́нноозын сөйләү — говори́ть до́лго
озын аңлату — объясня́ть дли́нно
•- озын аяклы
- озын бармаклы
- озын борынлы
- озын ботлы
- озын буйлы
- озын гомерле
- озын гәүдәле
- озын гомерле булу
- озын гомерлелек
- озын дулкынлы
- озын җепселле
- озын җитен
- озын итеп
- озын итәкле
- озын чабулы
- озын йонлы
- озын койрыклы
- озын койрыклы песнәк
- озын колаклы
- озын колаклы ябалак
- озын куллы
- озын култык
- озын сабаклы
- озын сузык
- озын сыйраклы
- озын тарантас
- озын тезген
- озын урыннар
- озын хикәя
- озын яллы••озын гомерле булыр (булырсың) — до́лго бу́дет (бу́дешь) жить
озын колак аша — см. озын колактан
озын сүзнең кыскасы — одни́м сло́вом, коро́че говоря́
озын теллелек — долгоязы́чие
озын телләр — злы́е языки́
озын торык — верзи́ла, ды́лда прост.
озын чәч — неодобр. волоса́тик (о мужчине, чаще о юноше)
озын ял — о́тпуск
озынга китү (сузылу) — затя́гиваться/затяну́ться
- озын берлекозынга сузу (җибәрү) — затя́гивать/затяну́ть (разговор, речь, собрание, вечер, спор и т. п.)
- озын сум
- озын колак
- озын колак хәбәре
- озын колактан
- озын телле
См. также в других словарях:
кәрлә — 1. Нормаль булмаган, артык тәбәнәк буйлы кеше. Гомумән тәбәнәк буйлы кеше 2. Әкиятләрдә: бик кечкенә фантастик зат 3. с. Кечкенә, бик кечкенә. күч. Әһәмиятсез. КӘРЛӘ АГАЧ – Ылыссыман вак яфраклы тәбәнәк агач, куак; арчан; рус. Вереск … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пигмей — 1. Үзәк Африкада яшәүче тәбәнәк буйлы кешеләр кабиләсе һәм шуның бер кешесе 2. кит. Тәбәнәк буйлы кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
багана — 1. Вертикаль торышта кузгалмаслык итеп җиргә беркетелгән бүрәнә, юан терәү һ. б.. Һавага текә күтәрелгән ялкын, төтен, тузан һ. б. тур. 2. күч. Яссылык яки өслектә буй буй төшкән нәрсәләр: юллар, сызыклар; мәс. чигүдә, бәйләүдә һ. б. орнаментлы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
колгасар — Бик озын буйлы (кеше тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бүкән — 1. Юан агачтан яки бүрәнәдән кисеп алынган оч, бүрәнә башы; шундый агачларны турап ясалган бер кисәк, буын. Шундыйны хәтерләткән һәр нәрсә 2. Арба тәгәрмәченең уртадагы, күчәргә кидерелә торган өлеше 3. күч. Кыска буйлы, юан, авыр хәрәкәтлә яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
азамат — 1. иск. Гаскәри хезмәткә иң беренче барырга тиешле таза, озын буйлы ир кеше 10 20 яшь арасында бүз бала, 20 30 (азамат) , 30 40 (ир уртасы) , 40 50 (ир) , 50 60 (ут агасы) , 60тан соң баба һәм бабай 2. күч. Батыр, кыю, үткен кешегә, батыр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кәтүк — 1. Җеп яки тасма чорнау өчен ике як башы түгәрәктән торган эче куыш үзәк. Шундый үзәккә чорналган җеп күләме биш к. 2. күч. Кечкенә буйлы бала яки кеше тур. 3. Металл чыбык чорнау өчен үзәк; эче куыш цилиндр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
колга — 1. Озын, юан (гадәттә вертикаль утыртып куелган) киртә, багана. Сыгылмалы озын таяк форм. спорт снаряды 2. күч. Озын буйлы, озын аяклы, колгасар кеше тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәлтәвеч — диал. Калкавыч 3. Суйган терлекне тунаганда аса торган, ике очы да киртле агач кисәге; Тияк 4. Бер очы г хәрефе сыман итеп киртләнгән кыска агач кисәге 6. күч. кимс. Бик кечкенә буйлы, карсак кеше. ТӘЛӘКӘ УЙНАУ – Тәбәнәк казык очына эленгән г… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төпек — диал. Кыска буйлы, юан (кеше тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
фил — 1. Тропик Африка һәм Азиядә үлән белән тукланып яшәүче озын хортумлы, ике зур һәм озын казык тешле, зур гәүдәле имезүче хайван 2. күч. Зур гәүдәле, озын буйлы, авыр хәрәкәтле кеше тур. 3. Диагональ юнәлештә генә йөри торган шахмат фигурасы. ФИЛ… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге